Jak chronić dziecko i nastolatka przed wykorzystaniem seksualnym?

Przestępstwo przeciwko wolności seksualnej nieletnich jest tematem wrażliwym, jednak niezwykle ważnym i potrzebnym. Jak podaje Ogólnopolska Diagnoza Skali i Uwarunkowań Krzywdzenia Dzieci, którą prowadzi Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, w 2018 roku 7% nastolatków w przedziale wiekowym 13-17 lat, zostało ofiarą co najmniej jednej formy wykorzystania seksualnego z kontaktem fizycznym, natomiast 20% przynajmniej jedno trudne przeżycie związane z seksualnością – doświadczyło wykorzystania bez kontaktu fizycznego. Jak można przeczytać w dalszej części raportu, zdecydowanie częściej ofiarami tego typu przestępstwa padają dziewczęta, aniżeli chłopcy.

Warto mieć świadomość, że najczęściej sprawcami wykorzystania seksualnego są osoby z najbliższego otoczenia dziecka, z którym często ma ono bezpośredni kontakt. Jak pokazują dane, w Polsce co 7 dziecko ma za sobą przykre doświadczenia wykorzystania.

Przyglądając się powyższym statystykom widać, iż jest to realny problem, który może dotknąć każde dziecko. Z tego względu niezwykle istotnym jest wdrożenie działań prewencyjnych, które będą chroniły nieletnich przed wykorzystaniem seksualnym. Profilaktyka wykorzystania seksualnego to zestaw umiejętności, które każda młoda osoba powinna przyswoić, aby zwiększyć swoje bezpieczeństwo. Edukację w tym zakresie należy rozpoczynać jak najwcześniej.

Rozmowy warto prowadzić już od najmłodszych lat, stawiając na naukę stawiania własnych granic. Należy wyraźnie zaznaczyć, iż żadna osoba nie ma prawa dotykać żadnej części ciała (nie tylko tych intymnych) bez uzyskania zgody dziecka. Im wcześniej dziecko jest wspierane w rozwijaniu świadomości swoich praw, tym łatwiej będzie mu się chronić przed nadużyciami w przyszłości. Jednak równie istotne jest edukowanie nastolatków w tym zakresie.

Istotnym elementem działań profilaktycznych, jest również wszechstronna edukacja seksualna. Nie można ograniczać jej tylko do lekcji w szkołach, gdyż fundamentem zachowań i umiejętności, jakie przyswajają najmłodsi, jest postawa wyniesiona z domu rodzinnego. Ta edukacja to nie tylko przekazywane informacje, ale również gesty, zachowania, uwagi i reakcje, które dzieci, a później nastolatki, obserwują i słyszą na co dzień w domu. Już niemowlęta odczuwają, jak opiekun się nimi zajmuje, co wpływa na ich postrzeganie siebie i swojego ciała. Każdy kontakt z dzieckiem dostarcza nowych informacji – czy moje ciało jest czymś „dobrym” czy „złym”. Początkowo odbywa się to głównie przez dotyk, a z czasem dochodzą słowa i odpowiedzi na pytania, a w końcu rozmowy. Ważne, aby używać poprawnego języka, od najmłodszych lat ucząc dziecko prawidłowego nazewnictwa części intymnych i czynności. To stanowi dla dziecka podstawę do dalszej edukacji oraz jest istotnym wkładem rodzica w zapewnienie bezpieczeństwa w sferze seksualnej.

Jakie działania rodzice mogą podjąć, aby chronić swoje dziecko przed wykorzystaniem seksualnym?

Nie naruszaj granic swojego dziecka
– nie ingeruj w jego prywatne sprawy (jeśli Cię nie zaprasza do uczestnictwa)
– szanuj jego intymność
– traktuj je w taki sam sposób, jak sam chciałbyś być traktowany

Reaguj na każdą formę przemocy
– nie tylko na tę związaną z seksualnością, lecz na wszystkie zachowania przemocowe
– nie tylko w stosunku do swojego dziecka, lecz także osób z jego otoczenia

Ucz swoje dziecko, jak wyznaczać granice i szanować własne ciało. Powiedz mu, że:
– jego ciało należy tylko do niego
– mówienie NIE jest OK
– żaden człowiek nie ma prawa nakłaniać go do niczego w sferze seksualnej
– zawsze może wycofać się z relacji intymnej, nawet po uprzedniej zgodzie

Zadbaj o siebie, ponieważ nastolatki najwięcej uczą się przez obserwację i naśladowanie. Swoim zachowaniem w różnych sytuacjach możesz pokazać, jak ważne są:
– umiejętność szanowania własnych granic
– asertywne odmawianie
– komunikowanie swoich potrzeb
– proszenie o pomoc, kiedy jej potrzebujemy